Wat nu? Je kind zit in de pubertijd en je herkent hem nauwelijks nog terug. Je kind luistert niet meer en doet vooral wat het zelf wil. Het trekt zich thuis vaak terug en in gesprek praat hij/zij kortaf of reageert niet, zodra het gesprek een kant op gaat dat hem/haar niet zint. Het contact tussen jullie voelt alsof jullie elkaar kwijt zijn. Je vraagt je af: “Wat moet ik nog doen om tot mijn kind door te dringen”.
Vanwege mijn expertise op het gebied van gedrag (communicatie), psychologie en pedagogiek en de vele gesprekken die ik voer met o.a. psychologen en ouders, heb ik dit artikel geschreven. Ik wil graag ouders ervan bewustmaken dat ze hun gevoelens van radeloosheid en zelfs machteloosheid kunnen doorbreken en de verbinding met hun kind op de volgende wijze kunnen herstellen…
Zie allereerst bovenstaand omschreven gedrag van een puber niet als ‘puberale koppigheid’, maar als een noodsignaal. Strenger zijn, meer controleren of vaker corrigeren helpt niet en werkt averechts!
Je kind vraagt niet om straf en verharding van jou als ouder of opvoeder, maar om begrip en herstel van vertrouwen en verbinding in liefde. Iedere puber wenst zich gehoord en gezien te voelen en voelt geen respect wanneer het keer op keer reprimandes krijgt en gestraft wordt. Hierdoor kom je alleen maar meer met elkaar van de regen in de drup. Met de volgende stappen bereik je wat wenselijk is voor beide partijen:
1. Gedrag is een symptoom, geen opzet
Wanneer jongeren zich afsluiten of in bepaalde gevallen zelfs gaan liegen, is dat vaak een reactie op een lange periode van (goedbedoelde) controle of een gebrek aan emotionele veiligheid. Ze proberen autonomie te herwinnen en beschermen zichzelf tegen druk. De eerste stap is dus niet corrigeren, maar proberen te begrijpen.
🗣️ “Ik zie dat je je afsluit. Ik vraag me af of dat komt doordat je je niet gehoord of gezien voelt.”
2. Van controle naar verbinding
Veel ouders zijn, zelfs vandaag de dag, nog gewend aan een autoritaire opvoedstijl: duidelijke regels, maar weinig ruimte voor dialoog. Psychologen adviseren een autoritatieve aanpak: begrenzen in verbinding. Niet straffen om gedrag, maar samen nadenken over wat erachter zit. Betrokken luisteren, ook als je het ergens niet mee eens bent en er proberen samen uit te komen.
🗣️ “Ik wil je niet controleren, ik wil begrijpen wat je nodig hebt.”
3. Verbindend communiceren
Zinnen als “Waarom lieg je tegen me?” of “Je doet nooit wat ik zeg!” duwen je kind verder weg. Kies voor open, nieuwsgierige vragen in plaats van beschuldigingen. En gebruik “ik”-boodschappen om je gevoelens te delen. Probeer zo rustig mogelijk te blijven en maak er vooral geen drama, door bijvoorbeeld je stem flink te verheffen. Daardoor keert een kind zich van je af of erger nog… afsluiting en onbedoelde verharding.
🗣️ “Ik merk dat ik me machteloos voel als ik niet weet wat er speelt. Kun je je dat voorstellen?”
4. Richt je op de relatie, niet op gehoorzaamheid
De focus verschuift van: “Hij/zij moet luisteren” naar: “Wat maakt dat hij/zij zich afsluit?” Kinderen die zich gezien en gehoord voelen, gedragen zich vanzelf vaker verantwoordelijk. Zonder dwang, maar vanuit veiligheid en verbondenheid. Ook pubers vinden uitspraken fijn van jou als ouder, zoals: Ik hoor en begrijp je. Ik hou van je zoals je bent. Ik zie je en ben trots op je. Je kunt het! En ook uitspraken als: Het spijt me of ik vergeef je voor wat je net zei of deed…. zijn net zo belangrijk.
5. Herstel begint met een écht gesprek in verzachting
Een goed moment en een open houding zijn essentieel. Niet preken, niet corrigeren, maar delen wat je voelt en vragen stellen naar de beleving en het gevoelsleven van je kind. Durf jezelf hierbij ook als ouder/opvoeder kwetsbaar op te stellen, laat je verharding los. Een kind opent zich pas écht wanneer het verzachting voelt. Bij verharding blijft het kind vanuit zijn/haar overlevingsstrategie zich vasthouden aan een pantser en masker, vanuit gevoelens van angst en schaamte.
🗣️ “De laatste tijd voelt het alsof we elkaar zijn kwijtgeraakt. Ik heb daar misschien ook een rol in gehad.”
Toon oprechte nieuwsgierigheid: “Wat zou jij willen dat er verandert?” En als hij/zij niets zegt: blijf rustig. Elke poging tot contact is een zaadje voor herstel.
6. Tot slot: Gedrag is communicatie.
Een puber die zich terugtrekt of liegt, zegt in feite: “Ik voel me niet veilig genoeg om eerlijk te zijn.” Door te investeren in vertrouwen, verandert vaak ook het gedrag. Niet van de ene op de andere dag, maar wél duurzaam.
💬 “Ik hoef geen perfecte zoon/dochter. Ik wil contact. En als jij wilt praten… ik ben er.”
Wil je meer geïnspireerd worden en tips, lees ook mijn boek ‘VOEL, terug in contact met jezelf.’